Հայ-ռուսական դիվանագիտական հարաբերությունների նոր որակ է նշմարվում

Հունվարի 17-ին Մոսկվայում կայացել է ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպան Վաղարշակ Հարությունյանի հանդիպումը Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Միխայիլ Գալուզինի հետ։ Պաշտոնական հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ հանդիպման ընթացքում մտքեր են փոխանակվել տարածաշրջանային անվտանգությանը վերաբերող հարցերի շուրջ:

Դեսպան Հարությունյանը ներկայացրել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում վերջին զարգացումները` մտահոգություն հայտնելով պաշտոնական Բաքվի վերջին հայտարարությունների վերաբերյալ: Դեսպանն ընդգծել է ՀՀ դիրքորոշման հիմքում դրված հիմնարար սկզբունքները՝ տարածքային ամբողջականության փոխադարձ հարգման, ԽՍՀՄ ամենավերջին քարտեզների հիման վրա սահմանազատման գործընթացի ապահովման և ինքնիշխանության ու իրավազորության ներքո, հավասարության, փոխադարձության սկզբունքներով տարածաշրջանային կապուղիների ապաշրջափակման վերաբերյալ:

Ռուսական կողմն ընդգծել է եռակողմ աշխատանքի շուտափույթ վերսկսման խիստ անհրաժեշտությունը՝ հիմնվելով Ռուսաստանի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ղեկավարների մի շարք պայմանավորվածությունների վրա»:
Պաշտոնական հաղորդագրության մեջ մի հատկանշական հանգամանք կա․ հանդիպումը տեղի է ունեցել հայկական կողմի նախաձեռնությամբ։ Հաշվի առնելով, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները վերջին շրջանում դժվար է որակել դաշնակցային կամ գոնե՝ գործընկերային, այս հանդիպման նախաձեռնությունը կարևորվում է դիվանագիտական հարաբերություններին նոր որակ հաղորդելու և նոր դիրքերից շփումներ հաստատելու տեսակետից։ Հայաստանյան արտաքին քաղաքականությունը բալանսավորման կուրսի իրացման ճանապարհին առաջին հաջողություններն է գրանցում աշխարհի հետ հարաբերվելու տեսակետից, միաժամանակ՝ նոր որակի հարաբերություններ հաստատելով նաև Ռուսաստանի հետ։ Պաշտոնական Երևանը ցույց տվեց, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը սպասարկելու է միայն և բացառապես պետական շահը՝ հակադրվելով տասնամյակներ շարունակ պարտադրված և դիվերսիֆիկացիայի անհնարինության կեղծ օրակարգին։
Այսօրվա իրականությունը փաստացի ցույց է տալիս, որ հայկական կողմը չի հրաժարվում Ռուսաստանի հետ գործընկերային քննարկումներից և հարաբերություններից, բայց և բացառում է խամաճիկային ընկալումը, որով այդ հարաբերությունները բնութագրվել են նախորդ տասնամյակներին։
Այս համատեքստում պետք է դիտարկել նաև Սերգեյ Լավրովի այսօրվա հայտարարությունը, որով փաստացի հերքում է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հունվարի 11-ի հարցազրույցում արած այն հայտարարությունը, թե նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի համաձայն` Ռուսաստանը պետք է ապահովի Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ կապի անվտանգությունը: Փաստորեն՝ Ռուսաստանը քաղաքական բարձր մակարդակով առաջին անգամ բացահայտ հայտարարում է, որ Պուտինի, Փաշինյանի եւ Ալիեւի միջեւ չի եղել որեւէ «միջանցքային» պայմանավորվածություն: Սա ոչ թե շարքային հայտարարություն է, այլ դիվանագիտական հանգրվան, որտեղ հարաբերություններում Հայաստանի համար պետական շահերի պաշտպանության հստակ դիրքորոշում է արձանագրված։
Իհարկե, նաև հասկանալի է, որ շփումների և ակնարկների այս մակարդակը պայմանավորված չէ միայն երկկողմ հարաբերություններով ու դրանց ընկալումներով․ միջազգային աշխարհաքաղաքականության բազմաթիվ շերտեր՝ Իրանի շուրջ զարգացումները, Մերձավոր Արևելքում տիրող իրավիճակն ու Թուրքիայի հետ Ռուսաստանի հարաբերությունների նրբերանգներն ու շատ այլ հարցեր ևս առանցքային գործոն են հանդիսանում։ Բայցևայնպես՝ հարաբերությունների նոր որակն արդեն տեսանելի է դառնում։