225 միլիոն դոլար տարեկան՝ Հայաստանում մարիխուանայի ստվերային շուկան. (ոչ պաշտոնական թվեր)

Մարիխուանան, չնայած իր արգելափակմանը Հայաստանում, շարունակում է մնալ երկրի ստվերային տնտեսության մի մասնիկ: Չճշտված տվյալների համաձայն՝ երկրի բնակչության մոտ 5%-ը գործածում է մարիխուանա և գնում է այն պարբերաբար։ Սա ձևավորում է մեծ ստվերային շուկա և բյուջե եկամուտներ չի ապահովում՝ հարստացնելով առանձին անհատների։

Ինչպես ենք եկել այս թվերին:

Եթե հաշվի առնենք, որ բնակչության մոտ 5%-ը (մոտ 125,000 մարդ) սպառում է մարիխուանա, և յուրաքանչյուրն այն գնում է ամսական 3 անգամ՝ մեկ գրամ, ապա ստացվում է հետևյալ հաշվարկը։

1. Սպառողները։ Հայաստանում մոտ 2.5 միլիոն մեծահասակ կա։ Եթե  նրանց 5%-ը օգտագործում է մարիխուանա, ապա դա մոտ 125,000 մարդ է կազմում։

2. Գնումներ։ Եթե յուրաքանչյուրն օգտագործում է 1 գրամ 3 անգամ ամսական, դա կազմում է 375,000 գրամ (կամ 375 կգ) ամսական։

3. Գին։ 1 գրամ մարիխուանայի գինը կազմում է մոտ 50 ԱՄՆ դոլար։ Այսպիսով՝ ամսական շրջանառությունը կազմելու է մոտ 18.75 միլիոն դոլար։

4. Տարեկան շրջանառություն։ Եթե սա բազմապատկենք 12 ամսով, ապա ստացվում է ավելի քան 225 միլիոն դոլար՝ տարեկան։

Ինչպես է դա ազդում երկրի վրա:

Այս թիվը ոչ միայն ցույց է տալիս ստվերային տնտեսության գոյությունը, այլ նաև կարևոր ցուցանիշ է այն բանի, թե ինչ ազդեցություն է ունենում մարիխուանայի ապօրինի վաճառքը երկրի տնտեսության վրա։ Այս գումարները դուրս են գալիս պաշտոնական տնտեսությունից՝ առանց հարկային մուտքերի, առանց աշխատատեղերի ստեղծման ու առանց ենթակառուցվածքների բարելավման։ Սա ոչ միայն նպաստում է կազմակերպված հանցագործության աճին, այլ նաև մեծացնում է հանրային ռիսկերը։

Օրինականացում՝ բյուջեի և վերահսկողության ներուժը

225 միլիոն դոլար տարեկան շրջանառությունը ցույց է տալիս, որ մարիխուանայի ապաքրեականացումը կարող էր էականորեն ազդել  տնտեսության վրա։ Հարկաբաժանումով և վերահսկմամբ՝ այս շուկան կարող էր բերել զգալի եկամուտներ պետական բյուջե, ինչի հաշվին հնարավոր կլիներ ֆինանսավորել կարևոր պետական ծրագրեր՝ առողջապահություն, կրթություն և այլն։

Միևնույն ժամանակ, օրինականացումը  մեծապես կնվազեցներ իրավապահ մարմինների ծանրաբեռնվածությունը, որոնք իրենց ռեսուրսները ծախսում են մարիխուանայի  հետ կապված իրավախախտումների վրա։

Էդգար Բաբայան