Տարածաշրջանային կործանման ճարտարապետ և համաշխարհային խաղաղության սպառնալիք. Ալիև

Իլհամ Ալիևի վերջին հայտարարությունները, որոնք արվել են 2025 թվականի հունվարի 7-ին, լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ հարցազրույցում արտացոլում են հռետորաբանության վտանգավոր և անպատասխանատու սրացումը, որը և՛ վիրավորանք է պատմությանը, և՛ հարձակում միջազգային խաղաղության և կայունության վրա։ Վտանգավոր գաղափարախոսություններով ծանրաբեռնված այս մեկնաբանությունները բացահայտում են նրա ղեկավարության իրական էությունը. ղեկավարություն, որը Ադրբեջանին դնում է տարածաշրջանային ապակայունացման առաջնագծում և, անկեղծ ասած, ուղղակի սպառնալիք համաշխարհային անվտանգությանը:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի պնդումը, թե «անկախ Հայաստանն ըստ էության ֆաշիստական ​​է», պնդելով, որ Հայաստանի ղեկավարները վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում հավատարիմ են եղել ֆաշիստական ​​գաղափարախոսությանը, պատմության աղաղակող աղավաղում է։ Ազգին և նրա ժողովրդին, որոնց գոյատևումը ձևավորվել է ցեղասպանության և օկուպացիայի տրավմայի պատճառով, մեղադրել ֆաշիզմը մարմնավորելու մեջ, ոչ միայն խորապես վիրավորական է, այլև զուրկ պատմական ճշգրտությունից: Հայաստանը՝ 1915 թվականի ցեղասպանության սարսափներին դիմած ժողովուրդը, շարունակում է մնալ տոտալիտար գաղափարախոսությունների դեմ դիմադրության խորհրդանիշ՝ հենց Ալիևի պնդումների հակադրությունը:

Սակայն հենց Ալիևն է, ով 2023 թվականի սեպտեմբերին սանձազերծեց էթնիկ զտումների սարսափները Լեռնային Ղարաբաղի հայերի դեմ։ Դրան հաջորդած զանգվածային տեղահանումները և դաժան սպանությունները բացահայտեցին ոչ միայն մարդկային կյանքի հանդեպ նրա բացահայտ անտեսումը, այլև ֆաշիստական ​​մարտավարության հանդեպ նրա ընդունումը: Այս վայրագությունները պատվիրելով՝ Ալիևն իրեն դասեց նույն կատեգորիայի մեջ, ինչ նրանք, ովքեր 20-րդ դարում մարդկության դեմ ամենասարսափելի հանցագործություններ կատարեցին: Նրա գործողությունները պատերազմական հանցագործի արարքներ են՝ անհատի, ով հակասում է միջազգային իրավունքի բոլոր սկզբունքին:

Ալիևի վերջին հայտարարությունները, որոնցում նա պնդում է, որ «ֆաշիզմը պետք է արմատախիլ արվի», զուտ դատարկ սպառնալիքներ չե՞ն։ դրանք բռնության հստակ կոչեր են։ Պահանջել, որ Հայաստանի ղեկավարությունը հրաժարական տա, թե ռազմական գործողությունների կենթարկվի, խաղաղության կոչ չէ՞: դա պատերազմի հայտարարություն է։ Նրա խոսքերն ուղղակիորեն խախտում են Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությունը, մասնավորապես 2(3) և 2(4) հոդվածները, որոնք կոչ են անում վեճերի խաղաղ կարգավորմանը և ուժի կիրառման արգելմանը։ Ալիևի շարունակական սպառնալիքները ցույց են տալիս, որ նա պատրաստ է իրավիճակը վերածել լայնամասշտաբ ռազմական հակամարտության, այլ ոչ թե դիվանագիտական ​​լուծում փնտրելու: Սա ոչ այլ ինչ է, քան հարձակում հենց խաղաղության և դիվանագիտության հասկացությունների վրա:

Վտանգավոր և ոչ կառուցողական մոտեցում է նաև Ալիևի՝ երկխոսությունը ապարդյուն համարելու միտումը։ Նրա պնդումները, թե «Հայաստանի հետ երկխոսությունը տասնամյակներ շարունակ ձախողվել է», և որ Հայաստանի կողմից բանակցությունների օգտագործումը պարզապես «ծխածածկույթ է օկուպացիայի համար», կոնֆլիկտի կանխամտածված խեղաթյուրումներ են: Այս հայտարարությունները անտեսում են իրավիճակի բարդությունը և երկու կողմերի պատասխանատվությունը դիմակայության մեջ: Պնդելով ադրբեջանական զոհերի և հայկական մեղքի միակողմանի պատմությունըԱլիևն ավելի է խորացնում պառակտումը անհնարին դարձնելով հաշտեցման ցանկացած ճանապարհ:

Ավելին, Ալիևի հարձակումը Ֆրանսիայի դեմ ուղղակի հարձակում է միջազգային անաչառության ցանկացած երևույթի վրա: Նրա մեղադրանքները, թե ֆրանսիացի քաղաքական գործիչները «աջակցում են հայկական շահերին՝ ի վնաս Ադրբեջանի», անհիմն են և վիրավորական են ինքնիշխան ազգի դիվանագիտական ​​ջանքերին։ Նման մեղադրանքները միայն ծառայում են թուլացնելու երկխոսության հեռանկարները և ամրապնդելու Ալիևի կառավարման մեջ գերիշխող ավտորիտար պատմությունը։ Նրա չցանկությունը ընդունելու որևէ դրսի հեռանկար, բայց իր սեփականը, մեկուսացնում է Ադրբեջանին դիվանագիտորեն և խարխլում հակամարտությունների կարգավորման ցանկացած իմաստալից փորձ:
Ավելին, Ալիևի հարձակումը Ֆրանսիայի դեմ ուղղակի հարձակում է միջազգային անաչառության ցանկացած երևույթի վրա: Նրա մեղադրանքները, թե ֆրանսիացի քաղաքական գործիչները «աջակցում են հայկական շահերին՝ ի վնաս Ադրբեջանի», անհիմն են և վիրավորանք ինքնիշխան ազգի դիվանագիտական ​​ջանքերի համար։ Նման մեղադրանքները միայն ծառայում են թուլացնելու երկխոսության հեռանկարները և ամրապնդելու Ալիևի կառավարման մեջ գերիշխող ավտորիտար պատմությունը։ Նրա չցանկությունը ընդունելու որևէ դրսի հեռանկար, բայց իր սեփականը, մեկուսացնում է Ադրբեջանին դիվանագիտորեն և խաթարում է հակամարտությունների կարգավորման ցանկացած իմաստալից փորձ:

Ալիևի կողմից Ադրբեջանին որպես միակ օրինական տարածաշրջանային տերության փառաբանումը, ընդգծելով «նոր աշխարհակարգի» և «իսկական առաջնորդության» գաղափարը, բացահայտում է նրա խորը արմատացած ազգայնականությունը: Նա ձգտում է Ադրբեջանին ներկայացնել որպես մեկուսացված տերություն, որը անտարբեր է միջազգային նորմերի նկատմամբ և ցանկանում է գործել գլոբալ համագործակցության սահմաններից դուրս: Այս տեսլականը կարող է լավ խաղալ իր իսկ սահմաններում՝ բորբոքելով ազգայնական եռանդը, բայց դա սարսափելի հետևանքներ ունի տարածաշրջանի և համաշխարհային խաղաղության համար:

Իրավիճակը պարզ է. Իլհամ Ալիևը պարզապես կասկածելի քաղաքականությամբ առաջնորդ չէ, նա ուղղակի սպառնալիք է խաղաղության և միջազգային իրավունքի համար: Նրա կառավարությունը մեղավոր է մարդու իրավունքների ոչնչացման և տարածքային ամբողջականության քողի տակ ֆաշիստական ​​գաղափարախոսությունների հետապնդման մեջ։ Այս գործողությունները խախտել են միջազգային պայմանագրերը և սրել լարվածությունը մի տարածաշրջանում, որն արդեն իսկ փխրուն է տարիներ շարունակվող հակամարտությունների պատճառով: Ալիևի ռեժիմի օրոք Ադրբեջանը դարձել է ագրեսիայի, ազգայնականության և անմարդկայնության խորհրդանիշ։

Իլհամ Ալիեւը պետք է պատասխանատվության ենթարկվի իր ղեկավարությամբ կատարված վայրագությունների համար. Միայն նրա հռետորաբանությունը նրան որակավորում է միջազգային իրավունքի, մասնավորապես Ժնևի կոնվենցիաների և Միջազգային քրեական դատարանի նկատմամբ, որը հետապնդում է մարդկության դեմ հանցագործությունները: Արցախում նրա գործողությունները և խաղաղության ու դիվանագիտության հանդեպ բացահայտ արհամարհանքը նրան դասում են XX/XXI դարի ամենաողբերգական դրվագների համար պատասխանատու առաջնորդների շարքում:

Այս հանցագործություններում նրա դերին անդրադառնալու համար տրիբունալը տարբերակ չէ, դա հրամայական է:

Միջազգային հանրությունը չի կարող իրեն թույլ տալ, որ այս խելագարությունը շարունակվի անզուսպ: Եկել է ժամանակը դիմակայելու Իլհամ Ալիևին ոչ միայն Արցախում նրա գործողությունների համար, այլ խաղաղության, արդարության և օրենքի գերակայության դեմ նրա ավելի լայն հարձակման համար: Ֆաշիստական ​​հռետորաբանությունը, որն այսօր հնչեցնում է Ալիևը, այլևս չի կարող համարվել զուտ քաղաքական կեցվածք: Դա վտանգավոր գաղափարախոսություն է, որը սպառնում է Հարավային Կովկասի կայունությանը և խաթարում միջազգային խաղաղությունը։

Իլհամ Ալիևի ռեժիմը ներկայացնում է արժեքների բուն հակաթեզը, որոնց համար միջազգային հանրությունը պայքարել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից ի վեր։ Նրա ղեկավարությունը վտանգում է ոչ միայն Հայաստանի և Ադրբեջանի ապագան, այլև ավելի մեծ համաշխարհային կարգը։ Ժամանակն է նրան պատասխանատվության ենթարկել՝ պատժամիջոցների, միջազգային ճնշման և, ի վերջո, տրիբունալի միջոցով: Աշխարհը չպետք է թույլ տա, որ պատմությունը կրկնվի։