Ուկրաինայի մասին ռուս-ամերիկյան «զատկական գործա՞րք»

Մարտի 24-ին Սաուդյան Արաբիայի մայրաքաղաքում ռուս-ամերիկյան «տեխնիկական բանակցությունները» տեւել են շուրջ 12 ժամ: Մինչ այդ ամերիկյան կողմն ավելի քան 5 ժամ բանակցել է ուկրաինական պատվիրակության հետ, որ, ինչպես իրազեկ աղբյուրներն են հայտնել, հայրենիք չի վերադարձել: Հայտնի չէ՝ ռուսական կողմից հետ քննարկումներից հետո ամերիկացիներն ուկրաինացիներին փոխանցե՞լ են իրենց «դրական տրամադրվածությունը», թե՞ բավարարվել են Ուոլց-Ումերով առանձնազրույցով: Ստույգ է, որ Սաուդյան Արաբիայի մայրաքաղաքում Ռուսաստանի եւ Ուկրաինայի ներկայացուցիչների միջեւ ոչ մի շփում չի եղել:

Ռուս-ամերիկյան բանակցությունների հիմնական թեման, ինչպես կողմերի աղբյուրներն են ասում, այսպես կոչված «սեւծովյան նախաձեռնությունն» է կամ Սեւ ծովում նավագնացության ազատության ապահովումը, որպեսզի երկու երկրները կարողանան բեռնափոխադրումներ իրականացնել: Այսքանը՝ հրապարակային մասով:

Խորքային քննարկումներին ծանոթ աղբյուրները, մինչդեռ, պնդում են, որ եթե խոսքը վերաբերեր միայն ականազեծված միջանցքների ստեղծմանը, ապա կողմերն արագորեն կհայտարարեին համաձայնության մասին: Իրականում «սեւծովյան նախաձեռնությունը» շոշափում է ուկրաինական նավահանգիստների եւ ռուսական ենթակառուցվածքների անվտանգության խնդիրը: Իսկ եթե մասնավորեցվի, ապա ամերիկացիները փորձում են հասնել Օդեսայի նավահանգստի եւ Կրասնոդարի երկրամասում նավթի առաքման ենթակառուցվածքների լիակատար անվտանգությանը:

Պատերազմի սկզբից ի վեր Օդեսայի նավահանգիստը բազմիցս հարձակման է ենթարկվել՝ Ռուսաստանի կողմից դիտարկվելով որպես «ռազմական օրինական թիրախ», իսկ Ուկրաինան վերջին մեկ ամսում երկու անգամ խոցել է ղազախական նավթի արտահանման ենթակառուցվածքները:

Բանակցություններին մոտ կանգնած աղբյուրներն ասել են, որ Ուկրաինան կողմ է Սեւ ծովի լիակատար ապառազմականացմանը, ռուսական պատվիրակությունը, մինչդեռ, բարձրացրել է Ղրիմի առափնյակի պաշտպանության հարցը՝ ակնհայտորեն ցույց տալով, որ մտադիր չէ «մերկացնել Սեւաստոպոլի թիկունքը»:

Այստեղ, իհարկե, կա չափազանց կարեւոր «նրբություն». բանն այն է, որ Օդեսան «վաղնջական ռուսական քաղաք է», որ գրավումը մտնում է «Նովոռուսիա» ծրագրի մեջ: Ընդ որում, Օդեսայի գրավումը բացում է դեպի Մերձդնեստր ցամաքային միջանցք, իսկ այնտես արդեն մինչեւ Քիշնեւ, ինչպես ռուսներն իրենք են ասում՝ «ձեռքդ մեկնես՝ կհասնես»:

ԱՄՆ-ի «սեւծովյան նախաձեռնությունն», այսպիսով, որոշակիորեն ուղղված է հետագա շատ հնարավոր խոշոր հարձակումներից ուկրաինական նավահանգիստների եւ նրա ծովային սահմանների ապահովագրմանը: Եթե այդ հարցում Ռուսաստանը հրադադարի համաձայնություն տա, ապա ԶՈՒ Գլխավոր շտաբը պետք է օրակարգից հանի Օդեսայի, Նիկոլաեւի եւ Խերսոնի գրավումը, իսկ Ուկրաինան՝ ստանա Ազովի ծով ազատ մուտքի հնարավորություն:

Ի՞նչ առաջընթաց է գրանցվել բանակցություններում՝ հայտնի չէ: ՌԻԱ-Նովոստիի լրագրողն Էր-Ռիյադում արձանագրել է ռուսական պատվիրակության «դրական տրամադրվածությունը», սակայն պատվիրակությունները մամուլի հետ սկզբունքորեն չեն շփվել: Ակնկալվում է, որ «տնային աշխատանքից» հետո կողմերը մարտի 25-ին հանդես կգան համատեղ հայտարարությամբ:

Արեւմտյան աղբյուրների տեղեկացվածությամբ՝ ԱՄՆ-ը մտադրված է ուկրաինական ռազմաճակատի ներկայիս շփման գծով հրադադարի հասնել ապրիլի 20-ին: Դա խորհրդանշական է. այս տարի ուղղափառ եւ կաթոլիկ եկեղեցիների զատկական օրացույցը համընկնում է, եւ Վաշինգտոնում գտնում են, որ ի նշանավորումն Քրիստոսի Հարության տոնի հնարավոր է ունենալ «տեխնիկական համաձայնություն»:

Կրեմլում իշխող տրամադրություններին ծանոթ փորձագետները, մինչդեռ, կարծում են, որ Վլադիմիր Պուտինը «բանակցությունները ձգելու է մինչեւ մայիսի 9-ը»: Նախ դա հնարավորություն է, որպեսզի ավելի շատ ուկրաինական տարածքներ գրավվեն, հետո էլ այդ օրն Ռուսաստանի համար չափազանց խորհրդանշական է՝ լրանում է ֆաշիզմի դեմ հաղթանակի 80-ամյակը, Մոսկվան հյուրընկալելու է առնվազն ԱՊՀ անդամ երկրների առաջնորդներին, եւ Վլադիմիր Պուտինը հազիվ թե իրեն զրկի «տրիումֆի» հաճույքից: Պայմանավորվածությունները կարող են զատկական լինել, բայց այդ մասին հայտարարություն, երեւի, կարվի մայիսի 9-ին: Դա կապահովի նաեւ անհրաժեշտ հոգեբանական ֆոն:

Թիվ 1 սյունակ, Վահրամ Աթանեսյան

Թիվ 1