Ռուս-ամերիկյան երկկողմ հարաբերությունների «վերբեռնման» խորհրդատվությունների հերթական հանդիպումն ամերիկյան կողմի նախաձեռնությամբ հետաձգվել է: Այդ մասին ՌԴ ԱԳՆ թելագրամ-ալիքում գրառում է կատարել գերատեսչության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան: Նա հույս է հայտնել, որ ամերիկյան կողմի «պաուզան տեւական չի լինի»: Այս տեղեկատվությունը խիստ ուշագրավ է մի քանի առումներով:
Նախ, հարկ է հիշել, որ ռուս-ամերիկյան խորհրդատվությունների հերթական փուլի անոնս անցյալ շաբաթասկզբին արել էր Վաշինգտոնում ՌԴ դեսպան Ալեքսանդր Դարչիեւ: Նա ասել էր, որ կողմերը համաձայնել են հանդիպումները Ստամբուլից տեղափոխել կողմերի մայրաքաղաքներ, եւ հաջորդ քննարկումները կկայանան Մոսկվայում: Նույն օրը Մոսկվայում ԱՄՆ դեսպանատունը հայտնել էր, որ դեսպան Թրեյսին թողնում է պաշտոնը, հանգամանք, որ չէր կարող կապ չունենալ ռուս-ամերիկյան բանակցությունների հետ: Այդ տեղեկատվությունն արդեն իսկ վկայում էր, որ Մոսկվա-Վաշինգտոն «վերբեռնումը» չի ստացվում կամ առնվազն բարդ է ընթանում:
Եւ ահա Իրանի դեմ Իսրայելի լայնածավալ հարձակման չորրորդ օրը հայտնի է դառնում, որ ամերիկացիները խորհրդատվությունների համար ոչ միայն Մոսկվա չեն մեկնում, այլեւ «պաուզա են խնդրել»: Ընդ որում, դա տեղի է ունենում ԱՄՆ եւ Ռուսաստանի նախագահների հերթական հեռախոսազրույցից ընդամենը երկու օր հետո: Անկասկած է, որ Պուտին-Թրամփ հեռավար բանակցությունները ծանր են ընթացել: Հակառակ դեպքում ռուս-ամերիկյան անոնսավորված հանդիպումը Վաշինգտոնի կողմից չեղյալ չէր հայտարարվի:
Պետք է ենթադրել, որ ԱՄՆ նախագահի համար, մեղմ ասած, տարակուսելի է իրանա-իսրայելական պատերազմի հարցում Պուտինի միանշանակ դիրքորոշումը, երբ նա Իսրայելի գործողությունները բնութագրել է որպես միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքների եւ ՄԱԿ-ի Կանոնադրության կոպիտ խախտում: Այն դեպքում, երբ ԱՄՆ-ը համարում է, որ Իսրայելն իրացնում է ինքնապաշտպանության իրավունքը:
Չափազանց կարեւոր է, որ Մոսկվայի հանդիպումը հետաձգելու մասին Վաշինգտոնի որոշումը հայտնի է դարձել Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի նախագահների հեռախոսազրույցից շատ կարճ ժամանակ անց: Պուտին-Էրդողան բանակցությունների մասին Կրեմլի մամուլի ծառայության տարածած հաղորդագրության տեքստում առկա է խիստ ուշագրավ ձեւակերպում. կողմերը պայմանավորվել են, որ իսրայելա-իրանական պատերազմի հարցում համապատասխան գերատեսչությունները «կաշխատեն կոորդիանցված»:
Խոսքը, կրկնենք, պատերազմական իրավիճակում Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի ջանքերի մասին է, իսկ նման իրավիճակում կոորդինացիան կարող է լինել երկու երկրների արտաքին գործերի եւ պաշտպանության նախարարությունների, ինչպես նաեւ՝ հատուկ ծառայությունների միջեւ: Ոչ Մոսկվայի, ոչ Անկարայի համար գաղտնիք չէ, որ Իրանի դեմ առարկայական ռեժիմում պատերազմում է Միացյալ Նահանգները, որի պայմանը մեկն է՝ մարտական գործողությունները կդադարեն, եթե Իրանը լիովին հրաժարվի միջուկային ծրագրից:
Ի՞նչ կոորդիանացիա կարող է լինել Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի համապատասխան գերատեսչությունների միջեւ, եթե հակամարտության մի կողմում Իրանն է, մյուսում՝ Միացյալ Նահանգները, որի նախագահ Թրամփը վերջին երեք ամիսներին չափազանց մեծ սիրալիրություններ է արել թե Ռուսաստանի, թե Թուրքիայի նախագահին: Առկա իրավիճակում ռուս-թուրքական կոորդինացիան, ինչ բնագավառում էլ որ լինի, սկզբունքորեն Միացյալ Նահանգների դեմ է: Ռուսաստանը եւ Թուրքիան, իհարկե, Իրանի «ցավով չեն տառապում», բայց վերջնագրային հարկադրանքի տակ հայտնված Թեհրանին նրանց ցանկացած աջակցությունը Միացյալ Նահանգների շահերին դեմ է, ուղղակիորեն հարվածում է նախագահ Թրամփի հեղինակությանը: Չափազանցություն կլիներ, իհարկե, ենթադրել, որ ռուս-ամերիկյան, վերբեռնումը ձախողված է», բայց Իրանի հարցում ռուս-թուրք կոորդինացիան, անկասկած, Վաշինգտոնի համար մտահոգիչ է: Ի տարբերություն Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի՝ եվրոպական առաջատար երկրներն Իսրայելին աջակցություն են հայտնել: Այդ հողի վրա հնարավո՞ր է, որ ԱՄՆ-ը վերանայի Ուկրաինայի հարցում դիրքորոշումը:
Թիվ 1 սյունակ, Վահրամ Աթանեսյան