Ձիթապտղի մշակումը կարելի է վստահ կերպով գրանցել որպես մարդկային քաղաքակրթության առաջին ձեռքբերումներից մեկը. ըստ հնագիտական ​​տվյալների՝ առաջին ձիթապտուղը մշակվել է Կրետեում մ.թ.ա. III հազարամյակում։ Ձիթապտղի ծառի կյանքի միջին տևողությունը 500 տարի է, իսկ որոշ ծառերի տարիքը հասնում է 1500-ի։

Ենթադրվում է, որ Երուսաղեմի Ձիթենյաց լեռան ծառերը ավելի քան 2000 տարեկան են: Կանաչ և սև ձիթապտղի միակ տարբերությունը հասունության աստիճանն է։ Աշխարհում ձիթապտղի բերքի ավելի քան 90%-ն օգտագործվում է ձեթ պատրաստելու համար, իսկ ձիթապտղի աճեցմանը հատկացված հողերի գրեթե 98%-ը գտնվում է Միջերկրական ծովի տարածաշրջանում։ Ընդհանուր առմամբ, Եվրոպայում կա մոտ 500 միլիոն ձիթենի։

Թարմ քաղած ձիթապտուղները ուտելու համար չեն օգտագործվում, դրանք չափազանց դառն են։ Որպեսզի դրանք ուտելի դառնան, ձիթապտուղները պետք է մշակվեն կամ պահպանվեն աղաջրի կամ ծովի աղի մեջ: Դա արվում է ձիթապտղի կամ ձիթապտղի տերևներից արտազատվող և բժշկական լայն կիրառություն ունեցող օլեևրոպեինից ազատվելու համար: Ձիթապտղը հարուստ է սպիտակուցներով, պեկտիններով, A, E, K և B վիտամիններով, ինչպես նաև երկաթով, կալիումով, ֆոսֆորով և պոլիֆենոլներով:

Ձիթապտուղը պարունակում է ավելի քան 70% յուղ, որն ունի չհագեցած ճարպաթթուների բարձր մակարդակ։ Չհագեցած ճարպաթթուները արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակն իջեցնելու հատկություն ունեն՝ պաշտպանելով սրտանոթային համակարգը և նվազեցնելով սրտի կաթվածի և աթերոսկլերոզի վտանգը: Իսկ ջրհեղեղի աստվածաշնչյան պատմության համաձայն՝ աղավնին, որ Նոյը բաց թողեց տապանից՝ հասկանալու համար, թե արդյոք ջրհեղեղն ավարտվել է։ Աղավնին վերադարձավ՝ ձիթենու ճյուղը կտուցին դրած, ինչը նշանակում էր, որ ինչ-որ տեղ հող կա, և ջուրը նահանջել է։

Ձիթապտղի ճյուղը խաղաղության խորհրդանիշ է։ Հին ժամանակներից մարդիկ օգտագործում էին ձիթենու ճյուղը զինադադար հայտարարելու համար՝ ուղարկելով այն իրենց թշնամիներին։ Հին Հունաստանում օլիմպիական չեմպիոններին զարդարում էին ձիթապտղի ճյուղերից պատրաստված ծաղկեպսակներով Այս ավանդույթը վերածնվեց 2004 թվականի Աթենքի օլիմպիական խաղերի ժամանակ։

Գրիգ Հակոբյան

Մեզ կարող եք հետևել նաև Instagramum: