Գիտություն
24.11.2022

Հայտնաբերվել է Ալցհեյմերի հիվանդության բուժման նոր մոտեցում

Հայտնաբերվել է Ալցհեյմերի հիվանդության բուժման նոր մոտեցում

Բելգիայի, Ռուսաստանի եւ Իտալիայի գիտնականները հայնաբերել են Ալցհեյմերի հիվանդության բուժման նոր մոտեցում։ Դա հետագայում թույլ կտա ստեղծել դեղամիջոցներ հիվանդության դեմ պայքարելու համար, որն այժմ անբուժելի է համարվում։

Հետազոտողները պարզել են, որ ուղեղում որոշ ռեցեպտորների ակտիվացումը վերացնում է այն պրոցեսները, որոնք կապված են Ալցհեյմերի հիվանդության հետ։ Գիտնականներն արդեն փորձարկել են մեթոդիկան լաբորատոր կենդանիների վրա եւ արձանագրել, որ փորձնական բուժում ստացած կրծողների մոտ մասամբ վերականգնվել են կոգնիտիվ ֆունկցիաները եւ հիշողությունը։ Արդյունքները հրապարակվել են International Journal of Molecular Sciences ամսագրում, RT-ին տեղեկացրել են Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի մամուլի ծառայությունում։

Ալցհեյմերի հիվանդության ժամանակ, որով աշխարհում տառապում է մոտ 27 մլն մարդ, կապն ուղեղի նեյրոնների միջեւ խախտվում է, ինչը հանգեցնում է մտածողության մարման եւ հիշողության կորստի։ Հետազոտության հեղինակներն ապացուցել են, որ ուղեղի նորմալ աշխատանքը հնարավոր է մասնակի վերականգնել՝ նեյրոններում ակտիվացնելով ամինների (ամինաթթուների մոլեկուլյար մնացորդներ, որոնք առկա են ուղեղում) հանդեպ հատուկ ռեցեպտորները։

Այսպես կոչված հետքային ամինների մոլեկուլները վաղուց հայտնաբերվել են ուղեղի հյուսվածքներում։ Դրանք իրենց կառուցվածքով հիշեցնում են դոֆամինի եւ սերոտոնինի հորմոնների մոլեկուլներ։ Գիտնականները երկար ժամանակ չգիտեին, թե արդյոք ամիններն ինչ-որ դեր խաղում են նյարդային գործունեության մեջ։ Բայց ամինների հանդեպ հատուկ ռեցեպտորների հայտնաբերումը ցույց է տվել, որ այդ միացությունները մասնակցում են ուղեղի նեյրոնների աշխատանքին։

Գիտնականները կենտրոնացել են TAAR1 ռեցեպտորի վրա եւ պարզել, որ դրա ակտիվացումը կարող է որոշ չափով կարգավորել Ալցհեյմերի հիվանդությամբ տառապողների ուղեղի աշխատանքը։ Բանն այն է, որ այդ ակտիվացումն արթնացնում է նեյրոնների միջեւ ազդանշանների հաղորդման համակարգը, որը մահանում է Ալցհեյմերի հիվանդության ժամանակ։

Խոսքը գլուտամատային նեյրոմեդիատոր համակարգի մասին է։ Գլուտամատի նեյրոնները կարող են ոչ միայն ուժեղացնել սննդի համը, այլեւ միմյանց հետ կապել մարդու ուղեղի նեյրոնները. դրանք այդ հաղորդիչն ընկալում են շնորհիվ գլուտամատի հանդեպ հատուկ ռեցեպտորների առկայության։ Ալցհեյմերի հիվանդության ժամանակ այդ ռեցեպտորները դադարում են աշխատել, իսկ նեյրոնների միջեւ կապերը խախտվում են։

Հետազոտության հեղինակները  բջջային մակարդակում վերարտադրել են այն քիմիական պրոցեսները, որոնք ընթանում են Ալցհեյմերի հիվանդությամբ տառապող մարդու ուղեղում։ Փորձասրվակում TAAR1 ռեցեպտորի ակտիվատոր ավելացնելով՝ գիտնականները տեսել են, թե ինչպես են մահացած գլուտամատային ռեցեպտորները նորից ակտիվացել։

Դեմենցիայով տառապող մկների մի խմբին նեյրոկենսաբանները ներարկել են TAAR1 ակտիվատոր, երկրորդը թերապիա չի ստացել։ Արդյունքում՝ առաջին խմբի կենդանիները ոչ միայն սկսել են շատ ավելի հանգիստ պահել իրենց, այլեւ նրանց մոտ նկատվել է հիշողության բարելավում։ Բուժում ստացած կրծողներն ավելի լավ են լուծել հատուկ թեստերը, քան ստուգիչ խմբի մկները։

Լրահոս
Համլետ Մանուկյանը՝ մարմնամարզության աշխարհի գավաթի հաղթող
19:47
Համլետ Մանուկյանը՝ մարմնամարզության աշխարհի գավաթի հաղթող
ԲԴԽ նախագահն ընդունել է ԵԽ ներկայացուցիչներին
19:26
ԲԴԽ նախագահն ընդունել է ԵԽ ներկայացուցիչներին
ՀԱՄԱՍ-ը դեմ է ցանկացած հրադադարի, որը չի հանգեցնում պատերազմի ավարտին. AFP
19:03
ՀԱՄԱՍ-ը դեմ է ցանկացած հրադադարի, որը չի հանգեցնում պատերազմի ավարտին. AFP
Հրապարակվել է Ուկրաինայի և ԱՄՆ-ի միջև ընդերքի մասին համաձայնագրի հուշագրի տեքստը
18:44
Հրապարակվել է Ուկրաինայի և ԱՄՆ-ի միջև ընդերքի մասին համաձայնագրի հուշագրի տեքստը
Հայաստանը միշտ դեմ է ցանկացած տեսակի էսկալացիաների. Ալեն Սիմոնյան
18:13
Հայաստանը միշտ դեմ է ցանկացած տեսակի էսկալացիաների. Ալեն Սիմոնյան
Նոր հիմնվող քաղաքային անտառում կտնկվեն պտղատու, դեկորատիվ ծառատեսակներ
17:59
Նոր հիմնվող քաղաքային անտառում կտնկվեն պտղատու, դեկորատիվ ծառատեսակներ
Սերժ Սարգսյանի արդարացման ակտը բեկանվել է
17:44
Սերժ Սարգսյանի արդարացման ակտը բեկանվել է
Մարդկության պատմությունը նման ստորության նախադեպ չգիտի. Աթանեսյան
17:16
Մարդկության պատմությունը նման ստորության նախադեպ չգիտի. Աթանեսյան
Fastex-ն նորարարական PoSA լուծումներով է ներկայացել Փարիզի Blockchain Week-ին
17:05
Fastex-ն նորարարական PoSA լուծումներով է ներկայացել Փարիզի Blockchain Week-ին
Ռուբինյանն ու Գալուզինը հեռախոսազրույց են ունեցել
16:46
Ռուբինյանն ու Գալուզինը հեռախոսազրույց են ունեցել
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով
16:24
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով
ՌԴ-ն պատրաստ է աջակցել Վաշինգտոնին ու Թեհրանին՝ պայմանով. Լավրով
16:04
ՌԴ-ն պատրաստ է աջակցել Վաշինգտոնին ու Թեհրանին՝ պայմանով. Լավրով
Իշխանությունները  չեն խառնվում հանձնաժողովի գործունեությանը.  Հակոբյան
15:51
Իշխանությունները չեն խառնվում հանձնաժողովի գործունեությանը. Հակոբյան
Բացի հանրային ճնշումներից, ես հնարավորություն չեմ տեսնում․ Սամվել Շահրամանյան
15:29
Բացի հանրային ճնշումներից, ես հնարավորություն չեմ տեսնում․ Սամվել Շահրամանյան
ԱԺ-ն ընդունեց ՀՀ-ին 102 մլն եվրոյի վարկ տրամադրելու համաձայնագիրը վավերացնելու նախագիծը
15:17
ԱԺ-ն ընդունեց ՀՀ-ին 102 մլն եվրոյի վարկ տրամադրելու համաձայնագիրը վավերացնելու նախագիծը