The flags of Ukraine, the United States, and the District of Columbia fly together on Pennsylvania Avenue near the Capitol, Saturday, March 5, 2022, by order of the mayor of Washington. (AP Photo/J. Scott Applewhite)
ԱՄՆ-ը դադարեցրել է հետախուզական տվյալների փոխանակումը Ուկրաինայի հետ՝ կտրուկ փոխելով իր աջակցման մոտեցումը։ Այս որոշումը, որը պաշտոնապես հայտարարվել է չորեքշաբթի օրը, անմիջապես առաջացրել է կասկածներ ու անհանգստություն թե՛ Կիևում, թե՛ Եվրոպայի մյուս մայրաքաղաքներում։
Ուկրաինան, որը մեծապես ապավինում էր ամերիկյան հետախուզական համակարգին՝ ռուսական բանակի տեղաշարժերն ու թիրախավորումը վերահսկելու համար, այժմ կանգնած է լուրջ մարտահրավերի առջև։ Մասնավորապես, խոսքը վերաբերում է HIMARS և ATACMS համակարգերի արդյունավետ կիրառման դժվարություններին, քանի որ դրանք մեծապես կախված են ամերիկյան տվյալների ճշգրտությունից։
Թե ինչու Վաշինգտոնը նման որոշում կայացրեց, դեռ հստակ պարզ չէ, սակայն ակնհայտ է, որ այն կապված է Դոնալդ Թրամփի և Վլադիմիր Զելենսկու միջև առաջացած տարաձայնությունների հետ։ Ավելին, ԱՄՆ պաշտոնյաները շեշտել են, որ սա ժամանակավոր քայլ է, և հետախուզական տվյալների հոսքը կարող է վերականգնվել, եթե Ուկրաինան փոխի իր վերաբերմունքը Վաշինգտոնի առաջարկած խաղաղ բանակցությունների նկատմամբ։
Ֆրանսիան պատրաստ է կիսվել հետախուզական տվյալներով
Եվրոպական ուժային կենտրոններում այս նորությունը տարբեր արձագանքներ է առաջ բերել։ Ֆրանսիայի պաշտպանության նախարար Սեբաստիան Լեկորնյուն հայտարարեց, որ Փարիզը պատրաստ է հետախուզական աջակցություն ցուցաբերել Ուկրաինային։
«Մեր հետախուզությունը անկախ է, ունի հատուկ հնարավորություններ, և մենք կարող ենք կիսվել մեր տվյալներով ուկրաինացիների հետ»,- նշել է նախարարը։
Ֆրանսիան, որն ավանդաբար փորձում է հանդես գալ որպես եվրոպական անվտանգության ինքնուրույն դերակատար, այս քայլով ակնարկում է, որ չի պատրաստվում միայն դիտորդի դերում մնալ։ Էմանուել Մակրոնը հրահանգել է արագացնել օգնության նոր փաթեթների տրամադրումը Ուկրաինային, ընդգծելով, որ Եվրոպան չի կարող բավարարվել միայն հայտարարություններով։
Սակայն այստեղ մի կարևոր խնդիր կա։ Բրիտանիայի համար հետախուզական աջակցություն ցուցաբերելը կարող է ավելի բարդ լինել, քանի որ Լոնդոնը ամերիկյան «Հինգ աչք» հետախուզական դաշինքի անդամ է (միավորելով ԱՄՆ-ին, Կանադային, Ավստրալիային և Նոր Զելանդիային)։
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քեիր Սթարմերը խուսափեց ուղիղ մեկնաբանությունից, հայտարարելով.
“Միշտ ասել ենք, որ ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան, Եվրոպան և Ուկրաինան պետք է միասին աշխատեն, բայց դա չպետք է վերածվի ընտրության՝ ԱՄՆ-ի կամ Եվրոպայի միջև։”
Կրեմլը դեմ է եվրոպական խաղաղապահներին
Մինչ Արևմուտքում քննարկվում են հետախուզական աջակցության նոր մեխանիզմները, Ռուսաստանը դեմ է արտահայտվել եվրոպական խաղաղապահ առաքելությանը։
ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը խիստ քննադատել է Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի առաջարկած խաղաղապահ ուժերի տեղակայման գաղափարը, որը քննարկվում է որպես հրադադարի պայմանագրի մաս։
Մոսկվան շարունակում է պնդել, որ արևմտյան երկրների միջամտությունը միայն երկարաձգում է հակամարտությունը։ Պուտինի վարչակազմը ակնհայտորեն սպասում է ամերիկյան քաղաքականության փոփոխություններին և հույս ունի, որ Վաշինգտոնը երկարաժամկետ հեռանկարում կփոխի իր աջակցման ձևաչափը։
Եզրակացություն
ԱՄՆ-ի կողմից հետախուզական աջակցության կասեցումը լուրջ քաղաքական ազդակ է ոչ միայն Ուկրաինայի, այլև նրա եվրոպական դաշնակիցների համար։ Եթե Վաշինգտոնը մտադիր է վերանայել իր աջակցության մեխանիզմները, ապա Եվրոպան պետք է որոշի, թե ինչ քայլեր է պատրաստ իրականացնել իր անվտանգության շահերը պաշտպանելու համար։
Այս պահին Ֆրանսիան ու Մեծ Բրիտանիան փորձում են ձևակերպել իրենց դիրքորոշումը, սակայն առանց ամերիկյան գործոնի նրանք կդժվարանան ապահովել Ուկրաինայի այն հետախուզական հոսքը, որը մինչ այժմ դառնում էր նրա ռազմական հաջողությունների առանցքային գործոն։
Առայժմ, Ուկրաինան ստիպված է հարմարվել նոր իրողություններին՝ հույս ունենալով, որ Վաշինգտոնում կայացված որոշումը կվերանայվի, և ԱՄՆ-ի հետախուզական աջակցությունը կվերականգնվի։
Հայաստանի ԳԽ և ԼՂ ԱԺ նախկին պատգամավոր Վահրամ Աթանեսյանը «Ֆեյսբուքի» իր էջում գրել է․ «Ռուսաստանի…
ՆԱՏՕ-ի փլուզման դեպքում Թուրքիան Եվրամիության անվտանգության նոր համակարգում տեղ է ակնկալում՝ հայտարարել է Հաքան Ֆիդանը…
Ռուսաստանին կարգավորման այնպիսի տարբերակ է անհրաժեշտ, որը կապահովի երկրի զարգացումը խաղաղության և անվտանգության պայմաններում։ Այս…
Կառավարությունն ընդունել է «Շիրակի մարզի Աշոցք համայնքի Բավրա բնակավայրի 2-րդ փողոցի N 6 հասցեի հողամասի…
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի վերջին ելույթում միջուկային շանտաժի հստակ նոտաներ կան։ Այս մասին հայտարարել է…
ԱՄՆ պաշտպանության նախարարը նախազգուշացրել է՝ Վաշինգտոնը պատրաստ է Պեկինի դեմ պատերազմի: Փիթ Հեգսեթն այսպես է…